„Polskie drogi do wolności” 103. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości

śr., 10/11/2021 - 18:45 |

administrator

10 listopada, w przeddzień 103 rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, uczniowie Zespołu Szkół Techniczno- Weterynaryjnych w Trzcianie uczcili to wydarzenie, śpiewając wspólnie o godzinie 11.11 hymn Polski.

Pani Monika Oleszczuk przygotowała okolicznościowy referat. Ponadto uczniowie mieli możliwość obejrzenia wystawy i prezentacji poświęconej Polsce niepodległej.

„Polskie drogi do wolności”

103. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości

11 listopada 1918 roku w Compiegne pod Paryżem zostało podpisane zawieszenie broni między wojskami państw Ententy a armią niemiecką, kończące I wojnę światową.
   Data ta uznawana jest również za symboliczny początek odrodzonej po 123 latach niewoli Polski. Jest to data umowna, ponieważ walka o ostateczny kształt terytorialny i ustrojowy naszej Ojczyzny trwała jeszcze kilka lat. Okres ten zwieńczony został ogłoszeniem konstytucji marcowej w 1921 roku, wyborem pierwszego prezydenta Rzeczpospolitej i ustaleniem granic terytorialnych odrodzonego państwa polskiego.
   Ostateczne uregulowanie kształtu powojennej Europy miało nastąpić w wyniku zawarcia traktatów pokojowych między państwami uczestniczącymi w tym zbrojnym konflikcie.
   Do przełomowych wydarzeń dla odzyskania niepodległości przez Polskę doszło w listopadzie 1918 r. Z więzienia w Magdeburgu został wówczas uwolniony Józef Piłsudski, który przebywał tam od lata 1917 r., aresztowany po tzw. kryzysie przysięgowym. Dowódca Legionów 10 listopada 1918 r. przybył do okupowanej przez Niemców Warszawy. Następnego dnia, 11 listopada, reprezentująca Polaków Rada Regencyjna przekazała Piłsudskiemu władzę wojskową. Dzień ten uznaje się za symboliczną datę odzyskania niepodległości, choć dopiero trzy dni później – 14 listopada – Piłsudski otrzymał od Rady Regencyjnej także rządy cywilne i w ten sposób skupił w swoich rękach pełnię władzy. Wysłał wówczas specjalną notę informującą opinię międzynarodową o powstaniu państwa polskiego.
   Warto przypomnieć, że to właśnie w listopadzie 1918 roku, zaraz po odzyskaniu niepodległości, Polki jako jedne z pierwszych w Europie otrzymały prawa wyborcze. Przyznał im je Naczelnik Państwa Józef Piłsudski w dekrecie o wyborach.
   Pierwsze lata po odzyskaniu przez Polskę niepodległości były niezwykle trudne zarówno dla odradzającego się państwa jak i narodu polskiego.
   Na terenie Galicji wybuchł konflikt z Ukraińcami, którzy podobnie jak Polacy marzyli o swoim państwie. O wschodnie tereny Rzeczypospolitej przyszło nam walczyć również z bolszewikami, którzy po obaleniu caratu przejęli władzę w Rosji i jako spadkobiercy Rosji carskiej nie chcieli pogodzić się z utratą ziem zagarniętych Polsce w wyniku trzech rozbiorów. Do decydującego starcia doszło 15 sierpnia 1920 roku podczas Bitwy Warszawskiej, która przeszła do historii jako „Cud nad Wisłą”. Wojska Piłsudskiego rozgromiły wówczas siły bolszewików. Bitwa ta jest uznawana za jedną z najważniejszych i decydujących bitew w historii świata, która odmieniła jego losy, powstrzymując dalszą inwazję bolszewizmu.
   Ponadto państwo polskie toczyło spory terytorialne z naszymi sąsiadami: Czechosłowacją, Niemcami i Litwą. Doszło do wybuchu trzech powstań śląskich, powstania wielkopolskiego – jedynego powstania narodowowyzwoleńczego zwieńczonego sukcesem Polaków, a o losach Warmii, Mazur, Powiśla i Górnego Śląska miały rozstrzygnąć plebiscyty.
   Jako zwycięzcy wyszliśmy z walki o kształt terytorialny Polski. Jednak sytuacja gospodarcza w kraju nie była najlepsza - potęgowana wielkim kryzysem ekonomicznym, który objął swoim zasięgiem cały świat.
   Nowe władze odrodzonej Rzeczypospolitej zajęły się odbudową państwa. Dużą rolę odegrała m. in. reforma walutowa Władysława Grabskiego, na mocy której wprowadzono nową walutę – polskiego złotego. Istotne znaczenie dla kraju miało również przeprowadzenie reformy rolnej.
   Odrodzone państwo polskie, mimo wielu trudności politycznych, społecznych i gospodarczych, szybko się integrowało. Dzięki reformom edukacyjnym udało się m. in. zmniejszyć w kraju analfabetyzm. Był to również okres dynamicznego rozwoju szkolnictwa wyższego i polskiej kultury.
   26 lutego 1927 roku „Mazurek Dąbrowskiego” zwany „Pieśnią Legionów Polskich we Włoszech” – polska pieśń patriotyczna z 1797 roku stał się oficjalnym hymnem państwowym Polski.
   Polacy podjęli również inicjatywę idąc za wzorem Francuzów i Brytyjczyków stworzenia miejsca upamiętniającego poległych w walkach za Ojczyznę nieznanych żołnierzy. 2 listopada 1925 roku pod kolumnadą Pałacu Saskiego zburzonego przez Niemców pod koniec II wojny światowej, złożono w Grobie Nieznanego Żołnierza szczątki bezimiennego żołnierza poległego podczas walk o Lwów w wojnie polsko – ukraińskiej, sprowadzone z Cmentarza Obrońców Lwowa.
   Powstanie Wolnego Miasta Gdańska przyspieszyło decyzję o budowie odrębnego polskiego portu. W ciągu kilku lat powstał port handlowy i wojenny w Gdyni. Przykładem intensywnego rozwoju gospodarczego w latach trzydziestych był plan gospodarczy ministra Eugeniusza Kwiatkowskiego, zakładający budowę Centralnego Okręgu Przemysłowego.
   Marzenia i plany pokolenia, które wywalczyło i odbudowywało niepodległy byt państwa, zostały jednak przekreślone.
   1 września 1939 roku armia niemiecka bez wypowiedzenia wojny przekroczyła granicę państwa polskiego. 17 dni później Polska została zaatakowana od wschodu przez Armię Czerwoną.
   Wynik wojny obronnej Polski opuszczonej przez dotychczasowych sojuszników był praktycznie przesądzony już w chwili jej rozpoczęcia. Jednak opór Polaków nie zakończył się po kilku dniach, co świadczyło o bohaterskiej i zdeterminowanej postawie nie tylko żołnierzy, ale także całego narodu.
   Na mocy paktu Ribbentrop – Mołotow III Rzesza Niemiecka i ZSRR podzieliły się strefami wpływów, a na terytoriach okupowanych prowadziły politykę eksterminacji - przede wszystkim polskich elit intelektualnych, politycznych i wojskowych oraz politykę eksploatacji i grabieży dorobku kulturowego i gospodarczego Polski.
   Symbolem przeciwstawienia się tej polityce było powstanie w getcie warszawskim oraz powstanie warszawskie, które zakończyły się klęską.
   W czasie sześciu lat wojny i okupacji życie stracił co piąty Polak, zginęło ponad sześć milionów obywateli. Licząca trzy i pół miliona mniejszość żydowska uległa niemal całkowitej zagładzie.
   Państwo polskie poniosło w czasie II wojny światowej największe straty materialne
w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Powojenne szacunki Biura Odszkodowań Wojennych na terenach okupowanych przez III Rzeszę wykazały ogromne straty polskiego majątku narodowego, bo aż 38 %. Zrabowanych bądź zniszczonych zostało 43 % dóbr kulturalnych Polski. Największemu zniszczeniu jednak, bo aż w 85 % uległa Warszawa.
   2 września 1945 roku zakończył się największy konflikt zbrojny w historii świata. Dla Europejczyków II wojna światowa zakończyła się kilka miesięcy wcześniej – 8 maja.
   Dla wielu państw nastał po sześciu latach zmagań wojennych: okresu terroru, bezprawia, łamania praw człowieka upragniony okres wolności, pokoju, poszanowania swobód obywatelskich oraz możliwości samostanowienia państw o swoim losie.
   Niestety nie dla Polaków, tak często doświadczanych przez historię.
   Na mocy postanowień konferencji jałtańskiej i poczdamskiej Polska znalazła się w zasięgu strefy wpływów Związku Radzieckiego.
   W 1948 roku została powołana Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, która w czasie swojego istnienia sprawowała władzę państwową w sposób autorytarny, dążąc do totalitarnego kontrolowania wszystkich sfer życia społeczeństwa polskiego.
   Bezpardonowo władza rozprawiała się z opozycją polityczną, szczególnie z członkami podziemia niepodległościowego, w tym Armii Krajowej oraz Narodowych Sił Zbrojnych.
   Wielu wybitnych Polaków, uznanych za niebezpiecznych dla systemu komunistycznego skazano na karę śmierci, między innymi rotmistrza kawalerii Wojska Polskiego, żołnierza AK, więźnia obozu Auschwitz: Witolda Pileckiego, uznanego przez brytyjskich historyków za jednego z sześciu najodważniejszych ludzi ruchu oporu podczas II wojny światowej. Skazany na karę śmierci został również mieszkaniec Trzciany (żołnierz Armii Krajowej) – major Mieczysław Kawalec.
   Pomimo indoktrynacji, walki z Kościołem, procesowi kolektywizacji oraz izolacji od świata zachodniego i łamania praw człowieka - Polacy i tym razem nie poddawali się.
   W czerwcu 1956 roku doszło do wystąpień robotników Poznania, krwawo stłumionych przez władze na polecenie ówczesnego premiera Józefa Cyrankiewicza. Śmierć poniosło ponad 70 demonstrantów.
   Kolejnym wystąpieniem skierowanym przeciw cenzurze i tłumieniu demokracji doszło w marcu 1968 roku. Warto zaznaczyć, że to właśnie demonstranci marca 68 roku tworzyli zręby późniejszej „Solidarności”.
   W grudniu 1970 roku doszło do najkrwawszych wystąpień robotników Wybrzeża. Milicja i wojsko użyło broni palnej, na skutek czego śmierć poniosło 45 osób, a ponad tysiąc zostało rannych.
   Pomoc prawną i finansową dla represjonowanych uczestników wystąpień zaczął organizować Komitet Obrony Robotników oraz Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela.
   Postawy opozycyjne społeczeństwa polskiego rozszerzały się.
   W środowiskach robotniczych Gdańska i Katowic zaczęto tworzyć działające nielegalnie Wolne Związki Zawodowe, a pogarszające się nadal warunki życia stały się przyczyną kolejnych strajków, między innymi pracowników Stoczni Gdańskiej, którzy wysunęli 21 postulatów skierowanych do władz. Podpisane między władzą a strajkującą opozycją porozumienia sierpniowe 1980 roku były tylko chwilowym kompromisem, na jaki zgodziła się władza komunistyczna. Jednak wydarzenia te oraz utworzenie Niezależnych Samorządnych Związków Zawodowych „Solidarność” utwierdziły Polaków – wspieranych przez Kościół w przekonaniu, że mogą mieć wpływ na swoje losy i przyszłość państwa.
   Nastał okres wytężonej aktywności społecznej i politycznej milionów Polaków, który zaowocował powstaniem szerokiego, obejmującego różne warstwy społeczne, ruchu skupionego wokół „Solidarności”. Władze zdając sobie sprawę, że państwo, którym rządzi staje się kolosem na glinianych nogach, że sytuacja niebezpiecznie wymyka się spod kontroli, próbowały przeciwdziałać i hamować ogólnonarodowe fale strajków i protestów.
   13 grudnia 1981 roku generał Wojciech Jaruzelski ogłosił stan wojenny.
   Najbardziej dramatyczne wydarzenia okresu stanu wojennego dokonały się w kopalni „Wujek”, w wyniku tych zajść śmierć poniosło dziewięciu górników.
   Dla młodego pokolenia formą protestu stały się utwory i koncerty zespołów muzycznych. Manifestem stał się przebój grupy „Perfekt” – „Chcemy być sobą”, a utwór „Lady Pank” – „Mniej niż zero” odbierany był jako określenie miejsca społeczeństwa w narzuconym systemie.
   W czerwcu 1983 roku do Polski przybył Jan Paweł II. Pielgrzymka papieża wzmocniła nadzieje Polaków.
   22 lipca 1983 roku Rada Państwa zniosła stan wojenny.
   6 lutego 1989 roku rozpoczęły się obrady okrągłego stołu. Uczestniczyły w nich dwie strony: przedstawiciele władz PRL-u oraz opozycji solidarnościowej, w wyniku których rozpoczęła się transformacja ustrojowa w Polsce. Dała ona początek wydarzeniom w państwach bloku komunistycznego, nazwanych Jesienią Ludów. W ich wyniku rozpadł się pojałtański ład w Europie, upadł mur berliński i rozpadł się Związek Radziecki.
   4 czerwca 1989 roku powstał pierwszy niekomunistyczny rząd w Europie Środkowej po 1945 roku, na czele z Tadeuszem Mazowieckim, a rok później Lech Wałęsa został pierwszym prezydentem wolnej i suwerennej Rzeczpospolitej.

   Pomimo, że młode pokolenie nie doświadczyło bezpośrednio tragedii i okrucieństw wojny oraz bardzo trudnych powojennych lat, to jednak pamięć o tych wydarzeniach jest wciąż obecna - i powinna być obecna w naszym życiu. Nie powinniśmy dopuścić do tego, aby naszymi umysłami i sercami zawładnęła niepamięć i wszechobecny konsumpcjonizm.
   Pamiętajmy zatem, że historia – a raczej jej znajomość – niezbędna jest do zrozumienia współczesności.
   Obchody odzyskania przez Polskę niepodległości poświęcone są wszystkim tym, którzy walczyli o granice, niepodległość i suwerenność państwa polskiego na przestrzeni dziejów, ponieważ to dzięki nim żyjemy obecnie w wolnym i demokratycznym kraju. Patriotyzm, odwaga poległych, a zwłaszcza świadectwo tych wszystkich, którzy przeżyli - przez lata kształtowały system wartości kolejnych pokoleń Polaków.
   Fakt, że wciąż powracamy pamięcią do tamtych wydarzeń jest podyktowany naszą zawiłą i tragiczną historią, a nie – jak niektórzy twierdzą – umiłowaniem czy skłonnością do rozdrapywania narodowych ran.
   Przy okazji rocznic takich jak ta, powinniśmy szczególnie pamiętać o bohaterstwie i patriotyzmie Polaków walczących na przestrzeni wieków o granice naszego państwa, a w okresie zaborów o utrzymanie naszej tożsamości narodowej, ponieważ pokój i wolność nie są dane czy wywalczone raz na zawsze.
Pamiętajmy zatem, że pokój zależy od każdego z nas: od naszej woli, postawy, słowa i gestów dobroci, od umiejętności wyznania win i przebaczania – i wreszcie od tego, czy potrafimy patrzeć w przyszłość, nie będąc skrępowani wyłącznie przeszłością.
        Pamiętajmy więc, że to od nas, od naszego pokolenia zależy przyszłość.